Soms stel ik me zo voor dat de allereerste mensen die konden praten met elkaar, ook de eerste verhalen aan elkaar vertelden. 's Avonds rond de kampvuren dan. De jacht was geslaagd, de buffel, het wilde zwijn of het hert of de haas lag te braden of braden aan de gril boven een knappend vuur. (De eerste BBQ's, eeuwen voor dat de Yanks er mee begonnen!) De vrouwen hadden het bier, dat ze gebrouwen hadden, in dikke nappen geschonken en het was gewoon weer eens feest. Heerlijk: de wereld zoals ze hoort. Mannen jagen, vrouwen brouwen en schenken bier in.
(Terzijde en dit is geen broodje aap: er loopt ooit eens een mevrouw van in de dertig in mijn winkel en die torst op haar kar vijf kratten bier! Ik zie dat aan in bewondering en vraag haar, heel tactloos, maar het was grappig bedoeld, welke cursus haar man gevolgd had. Zij, snibbig: 'Hoe zo?' Ik, vrolijk: 'Ik krijg mijn vrouw niet zo gek dat ze mijn bier haalt.' Zij, boos: 'Man schiet op, flauwerd.')
Dat waren dan de Neanderthalers, zoals we die voorlopers van de Homo Sapiens of de Homo Ludens of de Homo Erectus, nu noemen. (nee, over die laatste opmerkingen geen flauwekul nu, ik ben bloedserieus. Zoals jullie mij kennen, toch?) Ik weet niet meer in welke volgorde die aapachtige figuren zich ontwikkeld hebben tot de huidige stam: de mens, maar ik weet wel dat er nog vele mensachtigen zijn, die heel dicht tegen de oermens aanstaan.Dat wordt elke week weer op Tv uitgezonden tijdens de voetbalwedstrijden.
Maar, in ieder geval, het vertellen van verhalen is een heel ding geworden. Zowel in woord als geschrift. De mensheid leerde tekenen, maakte prachtige afbeeldingen in de grotten waar ze verbleven, maakten, later, prachtige illustraties in de Bijbel boeken die ze verluchtigden, vaak met bladgoud en de mensen begonnen ook hun mondelinge taal en verhalen, de zogenaamde overleveringen, op te schrijven. Later werden die figuren 'schrijvers' genoemd en vaak werden ze wereld beroemd en soms zelfs kapitaal krachtig. Omdat ze wisten dat mensen verhalen leuk vonden, bleven die schrijvers niet bij de dingen die ze die dag beleefd hadden of meegemaakt hadden tijdens de jacht, of het vullen van de diepvriesvakken, maar ze begonnen zowaar dingen te verzinnen, waarvan ze dachten dat de mensen, die hun boeken konden betalen en wilden lezen, er ook nog geld voor wilden uitgeven. Dat werd natuurlijk gemakkelijk gemaakt na het uitvinden van de boekdrukkunst. Wij, Nederlanders zeggen door Laurens Janszoon Coster, de Duitsers zeggen door Gutenberg en de Chinezen zeggen dat ze al drieduizend jaar of zo de boek druk kunst beheersten.
Hoe dan ook. Verhalen vertellen is een enorm genoegen. Zowel op papier, ik doe dat wel eens een enkele keer, maar zeker ook om ze mondeling te vertellen. Vaak vertellen mensen een verhaal dat waar is, waar ze zelf bij hebben gestaan of waar ze bij waren toen het zich afspeelde. Maar, fraaier wordt het verhaal als het meerdere malen (vaak door maanden en jaren en ook door eeuwen heen) is verteld en aangedikt. Het overkwam mij zelf wel eens, dat ik mijn eigen persoon terug zag in een verhaal waarvan ik wist dat het absoluut niet zo was. Dat soort verhalen worden dan "broodje aap" verhalen genoemd, naar aanleiding van een boek van een schrijfster, Ethel Portnoy, die die titel en die kreet bedacht.
Jullie haken nu allemaal tegelijk af. Logisch, ik ben weer heel theoretisch bezig. Ik geef even snel wat voorbeelden.
In 1988 was ik met mijn schip, als Marineman, ter ere van net 200 jaar bestaan van Australië, in Sydney, de fraaie havenstad van dat fantastische land/werelddeel, dat als werelddeel natuurlijk al zo oud als de wereld zelf was. De bewoners van het land hadden een enorme band met ons, Cloggies, klompen dragers. De vrouwen van de stad waren vaak: "blond, weak and willing" en er werden meerdere, niet alleen kortdurende, amoureuze verhoudingen aan gegaan. Na zo'n kort verband en zonder rubberen voorbehoedsmiddelen werd een matroos op een morgen wakker in de kamer van het hotel die hij en zijn tijdelijke vriendin hadden gehuurd. Op de spiegel stond met vette lippenstick letters geschreven: "WELCOME TO THE WORLD OF AIDS." Niemand heeft ooit geweten wie die man was en volgens mij heeft 'ie nooit bestaan.
Of de vrouw die zwanger was geworden nadat ze een bad had genomen waarin net een man had gelegen die de hand aan zich zelf had geslagen, als je me begrijpt.
Een volgend verhaal ging over een massa voedsel vergiftiging die zich, eind jaren tachtig, op een Leidse school had voorgedaan. Vooral, nu ja,eigenlijk alleen maar, jonge en vrouwelijke pupillen, waren ziek geworden, ze hadden, volgens zeggen, gebraakt en, veel erger, hadden 'vroegtijdige' maar ook 'helemaal uitblijvende maandstonden' gekregen. Ouders en leerkrachten waren, ergens begrijpelijk natuurlijk, in paniek! Er zou wel eens wat naars of gevaarlijks in de voeding die van schoolwijze werd verstrekt hebben kunnen zitten en en men gelastte dan ook, en terecht, een enorm onderzoek naar alle mogelijke oorzaken. Het beeld van een jonge gymnastiek leraar die op grote schaal de jonge dames zou hebben bezwangerd stak ook nog eens de kop op.
Na een grondig onderzoek, bleek dat de jongedame in kwestie een niet beantwoorde en dus afgewezen verliefdheid had op de gym leraar had. Het verhaal dat ze "over tijd was", was zo snel onder haar vriendinnen verspreid en haar mede scholieren deden daar graag aan mee.
De man, de gymleraar, werd uit zijn functie ontheven en werd overgeplaatst naar het Groningse of zoiets triest.
Momenteel circuleert er weer een bericht. In ons brood zou haar van dieren aangetroffen zijn. Sterker nog: haar zou een van de belangrijkste bestanddelen van brood geworden zijn. Maar, denk ik, we hebben een "keuringsdienst van waren" en allerlei bakkerij controle instituten en zo. Een paar weken geleden werd er zogenaamd asbest in ons brood aangetroffen, maar dat was absoluut onschadelijk. Ik ben geen hygiënist, daarvoor moet ik mijn jarige maat, gabber en criticus H. voor aanspreken, maar, het verhaal kwam vreemd over. En dan zou het ook nog alleen aangetroffen zijn in Appie brood. Maf. Want elke super betrekt zijn brood uit een paar grote landelijke bakkerijen. Dat wordt dan als 'half product' aangeleverd en vervolgens afgebakken in de winkel zelf.
Niet waar, wel vreselijk leuk. Google maar eens op: Urban Legends. Er is overigens een slimme mijnheer op gepromoveerd. Op een proefschrift over broodje aap verhalen.
Verhalen vertellen, het is heerlijk om te doen. Maar om ze te lezen ook, dat kan ik je verzekeren.
Tot de volgende dus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten